Будынак Рэйхстага, або Рэйхстаг (ням. — «будынак дзяржаўнага сходу») — гістарычны будынак у горадзе Берлін, дзе ў 1894—1933 гадах засядаў аднайменны дзяржаўны орган Германіі — Рэйхстаг Германскай імперыі і Рэйхстаг Веймарскай рэспублікі, а з 1999 года месціцца бундэстаг.
Славутасць | |
Рэйхстаг | |
---|---|
ням.: Reichstagsgebäude | |
![]() | |
HGЯO | |
Краіна | ![]() |
Горад | Берлін |
Архітэктурны стыль | неарэнесанс |
Архітэктар | Норман Фостэр |
Дата заснавання | 1894 |
Будаўніцтва | 9 чэрвеня 1884 — 1894 |
Вышыня | 47 м |
Матэрыял | вапняк, пясчанік і граніт |
Стан | рэканструяваны ў 1961-1964, 1992 |
Сайт | bundestag.de |
| |
![]() |
Гісторыя
Будынак пабудаваны па праэкце франкфурцкага архітэктара ў стылі італьянскага высокага Адраджэння. Першы камень у падмурак будынка германскага парламента заклаў 9 чэрвеня 1884 г. кайзер Вільгельм I. Будаўніцтва працягвалася дзесяць гадоў і завяршылася пры кайзеры Вільгельме II.
Нацысцкі перыяд
27 студзеня 1933 г. будынак рэйхстага згарэў у выніку падпалу. Нацысты абвінавацілі ў падпале камуністаў і выкарыстоўвалі яго для таго, каб атрымаць надзвычайныя паўнамоцтвы і расправіцца з палітычнымі праціўнікамі. Пасля гэтага рэдкія пасяджэнні рэйхстага (страціў усякае палітычнае значэнне) адбываліся не ў пацярпелым ад пажару будынку, а ў , а ў 1942 г. спыніліся. Будынак выкарыстоўвалася для прапагандысцкіх сходаў, а пасля 1939 г. — у ваенных мэтах.
Падчас бітвы за Берлін савецкія войскі вялі . 30 красавіка 1945 г. на Рэйхстагу быў узняты Сцяг Перамогі, а 1 мая пад камандаваннем скінут Чырвоны сцяг з надпісам «Перамога». На сценах Рэйхстага савецкія салдаты пакінулі мноства надпісаў, частка з якіх (у тым ліку ў зале пасяджэнняў) захавалася і пакінутая пры реставрациях будынка. У 1947 годзе па распараджэнні савецкай камендатуры надпісы былі «адцэнзурэны», гэта значыць былі выдаленыя надпісы непрыстойнага характару і ўпісана некалькі «ідэалагічна вытрыманых».
Пытанне аб захаванні надпісаў на рэйхстагу было узнята ў 1990-я гады пры яго рэканструкцыі (пры гэтым пачатковыя стадыі рамонту выявілі мноства надпісаў, схаваных папярэдняй рэстаўрацыяй у 1960-я гады). Па дамове прэзідэнта бундэстага Р. Зюсмут у 1996 годзе былі прыбраныя заявы непрыстойнага і расісцкага зместу і пакінутыя толькі 159 графіці. У 2002 годзе пытанне аб выдаленні надпісаў ставілася ў бундэстагу, але большасцю галасоў прапанова была адхілена. Большая частка захаваных надпісаў савецкіх салдат знаходзіцца ва ўнутраных памяшканнях Рэйхстага, цяпер даступных толькі з экскурсаводам па запісу. Наверсе, на правым франтоне з унутранага боку захавана надпіс: «Астрахань Макараў». Захаваны таксама сляды куль на ўнутраным баку левага франтона.
9 верасня 1948 г. ў перад будынкам рэйхстага праходзіў мітынг, які сабраў звыш 350 тысяч берлінцаў. На фоне разбуранага Рэйхстага са сталі знакамітым заклікам да сусветнай грамадскасці «Народы свету… Зірніце на гэты горад!» звярнуўся обер-бургамістр .
Берлінская сцяна, збудаваная 13 жніўня 1961 г., праходзіла ў непасрэднай блізкасці ад будынка Рэйхстага. Ён аказаўся на тэрыторыі Заходняга Берліна. Пасля будынак быў адноўлены і з 1973 г. выкарыстоўвалася пад экспазіцыю гістарычнай выставы і як зала пасяджэнняў органаў і фракцый бундэстага.
Аб’яднанне Германіі
Пасля ўз’яднання Германіі 4 кастрычніка 1990 г., на наступны дзень пасля фактычнай даты аб’яднання Германіі у Рэйхстагу адбылося першае пасяджэнне першага агульнагерманскага Бундэстага. 20 чэрвеня 1991 г. бундэстаг у Боне прымае рашэнне 338 галасамі супраць 320 пераехаць у Берлін ў будынак рэйхстага. Пасля правядзення конкурсу рэканструкцыя Рэйхстага была даручана англійскай архітэктару лорду Норману Фостэру. У маі 1995а савет старэйшын Бундэстагу пасля працяглых дэбатаў прымае рашэнне ўзвесці сучасны шкляны купал, усярэдзіне якога могуць хадзіць людзі.
Норману Фостэру ўдалося захаваць гістарычны выгляд будынка рэйхстага і адначасова стварыць памяшканне для сучаснага парламента, адкрытага па адносінах да знешняга свету. Будынак падзелена на ўзроўні па прынцыпу празрыстасці і мэтазгоднасці. У падвале і на першым паверсе размешчаны структуры сакратарыята парламенцкага, а таксама тэхнічныя прылады і сістэмы жыццезабеспячэння. Вышэй знаходзіцца пленарны ўзровень з вялікай залай пасяджэнняў, над якім размяшчаецца ўзровень для наведвальнікаў. Яшчэ вышэй знаходзіцца ўзровень прэзідыума, над ім знаходзіцца фракцыйны ўзровень і, нарэшце, дах-тэраса і ўражлівы купал будынка. Празрыстасць будынка забяспечваецца сучаснымі будаўнічымі матэрыяламі: легкія сталевыя канструкцыі і вялікія зашкленыя плошчы, дэкаратыўны бетон, матава-белы або бэжавы прыродны камень надаюць масіўнаму будынка серабрысты адценне. Для арыентацыі выкарыстоўваецца каляровая канцэпцыя дацкага мастака Пэра Арнольдзі: дзверы кожнага ўзроўню выфарбаваныя ў пэўны колер.
Цяперашні час
Сення будынак рэйхстага — адна з турыстычных славутасцяў Берліна. Да лістапада 2010 года ў купал будынка і на назіральную пляцоўку на даху Бундэстага быў адкрыты свабодны доступ, аднак турыстам неабходна папярэдне зарэгістравацца на сайце Бундэстага. Германскі Бундэстаг з’яўляецца самым наведваемым парламентам у свеце. Пасля пераезду Бундэстагу ў Берлін у 1999 г. ў будынку рэйхстага пабывалі звыш 13 млн чалавек з усяго свету. Для параўнання: за час знаходжання германскага бундэстага ў Боне ў 1949—1997 гг. яго наведала каля 11,5 млн чалавек. Пасля таго, як 17 лістапада міністр унутраных спраў абвясціў аб падвышанай тэрарыстычнай пагрозе ў сувязі з магчымасцю пранікнення ў Германію ісламістаў, якія рыхтуюць тэракты на Каляды, будынак быў абнесен часовымі металічнымі загародамі, а купал зачынены для турыстаў. У цяперашні час купал адкрыты для наведвання турыстаў па папярэдняй запісу на сайце Бундэстага.
Зноскі
- «Мизеркин С.» Невядомыя факты з гісторыі Сцяга Перамогі 3 сакавіка 2016. // Голас Расіі. — 2009. — 5 мая.
- Берлін: Аб надпісах на Рэйхстагу . Deutsche Welle. Архівавана з першакрыніцы 24 жніўня 2011. Праверана 15 сакавіка 2010.
- «Petra Bornhöft». Schweinkrem mit blauer Kreide. Der Spiegel — 1999, № 26
- Бундэстаг вырашыў пакінуць надпісы савецкіх салдат на сценах Рейхстага . (14 сакавіка 2002). Архівавана з першакрыніцы 24 жніўня 2011. Праверана 14 жніўня 2010.
- Сцяна памяці
- Перад Рэйхстагам абсталююць пункт надгляду турыстаў